Laten we eens eerlijk zijn, is het bij jou iedere dag gezellig aan tafel? Of is er regelmatig strijd? Wiebelende kontjes die maar niet stil kunnen zitten? Of de stemmen tijdens het eten niet kunnen verdragen? Eten met een HSP is echt niet altijd gezellig.
Verschillende redenen
Er zijn verschillende redenen te benoemen waarom het tijdens het eten niet zo gezellig kan zijn met een HSP. Dit kan komen door het mondgevoel, de overprikkeling, de prikkels aan tafel van bijvoorbeeld alle geluiden die worden geproduceerd tijdens het eten.
Het mondgevoel
Hoogsensitieve mensen kunnen een heel gevoelige mond hebben. Structuren en smaken van voeding kunnen dan te veel prikkels geven. Door het apart te geven kan je de prikkels beperken. Dus pasta en pastasaus apart serveren. Ook kan een gekookt of rauw stukje groente al verschil geven. Sommige eten liever rauwe groente, de ander liever gekookt.
Verwar het niet met Arfid
Ik hoor je denken Arfid? Wat is dat? Arfid staat voor Avoidant restrictive food intake disorder. Kort gezegd is het een eetstoornis waarbij je bepaald voedsel niet wil of durft te eten. Dit kan bijvoorbeeld komen door de geur, kleur, smaak, temperatuur of door hoe het aanvoelt in de mond. Ook kan er angst zijn om te slikken of te stikken. Wil je hier meer over weten, klik dan op Bron hieronder.
Overprikkeling tijdens het eten
Een HSP verwerkt prikkels diepgaand en aan het eind van de dag kan het hoofd vol prikkels zitten. Je gaat dan al overprikkeld aan tafel om te eten. Soms ben je dan al te moe om te eten, zijn de gesprekken te intens qua geluid aan tafel. En zou je het liefst wil schreeuwen dat iedereen zijn mond moet houden. Wil je liever met een koptelefoon aan tafel zitten. Of de kinderen te moe om te eten en moet je ze, ondanks de leeftijd, voeren om er toch nog wat naar binnen te krijgen.
Nog niet willen eten
Veel hoogsensitieve kinderen kunnen zo opgaan in hun spel of serie dat als jij aan tafel wil, zij daar nog niet klaar voor zijn. Het levert een enorme strijd op om ze aan tafel te krijgen. Voor een hoogsensitief kind komt het moment dan ineens zo onverwachts dat ze moeite hebben met afschakelen van het een en gelijk door moeten naar het volgende. Daarom is het verstandig om vijf minuten voordat je wil gaan eten, je hoogsensitieve kind waarschuwt. Haal ze even uit de activiteit en geef rustig aan dat je over vijf minuten gaat eten met elkaar.
Een kijkje aan onze tafel met eten
Ervaringen delen vind ik dus heel belangrijk. Het zou juist zo fijn zijn als het gezellig is aan tafel. Ik hoop met het geven van een kijkje in onze keuken dat er erkenning en herkenning ontstaat. Dat je niet de enige bent waar dit gebeurt.
Iets nieuws
Ik kook wat nieuws en schep het eten voor ze op en roep ze aan tafel. Voordat ze zitten ontstaat er ruzie tussen de kinderen onderling dat ze niet luisteren, terwijl ik net heb aangegeven dat we gaan eten. Als ze dan eenmaal zitten gaat het gekibbel aan tafel nog even door, om vervolgens heel hard over tafel te schreeuwen: Gatver, dat lust ik niet. Mama je weet toch dat ik niet van paprika hou. Ik ga echt niet eten hoor. Wat stinkt dit. Daar heb je dan een half uur lang keihard staan werken in de keuken.
Na een schooldag en BSO
Na een drukke dag op school en ook nog naar de BSO kost het de kinderen enorm veel moeite om stil te blijven zitten. Staan, zitten, wiebelen, overschreeuwen en elkaar niet laten uitpraten. Het is dan ook echt een uitdaging om ze op zo een dag te laten eten. Inmiddels weten we dat we ze vooral even moeten laten wiebelen. Hoe harder we er tegenin gaan hoe meer weerstand er ontstaat. En eerlijk is eerlijk, het is voor ons na een lange werkdag ook gewoon heel irritant als een van de kinderen niet op zijn/haar plek blijft zitten. Op zo een dag eten we een makkelijke maaltijd en niet een die voor discussie zorgt. Na de BSO gelijk aan tafel. Ook moet er weleens geholpen worden, omdat er anders niet gegeten wordt.
Stoorzender
Heb je nog zo je best gedaan goed voor jezelf te zorgen, zit je toch nog overprikkeld aan tafel. Wat heb ik dat vaak gehad zeg. Totdat ik erachter kwam dat er een stoorzender was die ervoor zorgde dat ik aan tafel ging in de overprikkelstand. Automatische piloot en echt dwars door iedereen heen aan het kijken. De gesprekken niet meekrijgen. Die stoorzender heet: de afzuigkap. En sindsdien kook ik vrijwel altijd met een koptelefoon op mijn hoofd. Wat een rust.
Alles door elkaar
Ik ben gek op stamppot en eet dat dan ook graag. Of zo een heerlijke ovenschotel of ovengerecht. Nou als er dan van alles door elkaar zit, dan ontstaat een soort van error. Dat ga ik echt niet eten. Ik wil niet dat de groente door de aardappel zit.
Van alles geprobeerd om onze hsp te laten eten
Voordat we op het punt kwamen waar we nu zitten met onze eters hebben we van alles geprobeerd om te kijken wat voor ons werkte.
Alles proeven
Je moet alles proeven voordat je zegt of iets lekker is of niet. Voordat er een hap genomen werd hadden we al zo veel strijd gehad aan tafel. Dat ons eigen eten inmiddels ook al koud was. En wist je dat kinderen 30 keer iets moeten proeven voordat ze het kunnen waarderen. Komkommer was bijvoorbeeld bij een van de kinderen echt een dingetje. We spraken toen af dat er een maand lang iedere dag twee plakjes komkommer op het bord zouden liggen om gegeten te worden. En ik kan je vertellen dat het werkt als de wil er is om iets te leren eten. Inmiddels is de komkommer niet aan te slepen.
Geen toetje methode
Deze methode hebben we vast allemaal al eens gebruikt. Als je je bord niet leeg eet krijg je geen toetje. Maar dan krijg je de discussie dat ze vol zitten. En als jij vol zit, eet jij dan ook je bord leeg?
De escapekaart
Deze kaart gebruikte ik als leiding bij de scouting als we een week op kamp gingen. Gekscherend noemde we deze kaart de kotskaart om zo de lachers op de hand te krijgen. Deze kaart kreeg ieder kind en mocht deze een keer inzetten tijdens de kampweek. Dan hoefde je niet te eten wat er die avond op het menu stond. Eenmaal ingeleverd mocht je hem dus niet meer gebruiken. En dat betekende dat er nog een kans was dat je nog iets ging eten wat je niet lekker vond. Resultaat, er werd zelden een kaart ingezet en alle kinderen aten alles. Alleen met hoogsensitieve kinderen werkt dit niet. Dat levert alleen maar strijd op.
Wat werkt voor ons?
Wat uiteindelijk voor ons werkte? Loslaten. Ik vul de borden en leg alles apart. Dan kunnen ze zelf kiezen (autonomie) of ze het prakken of apart van elkaar eten. Tijdens het eten hebben we het zo min mogelijk over het eten. Ze gaan het vanzelf wel proeven als ze er aan toe zijn. Bij de een is het als het eten bijna koud is, bij de ander gelijk. Ga ik toch wat nieuws koken, dan zet ik vaak ook rauwkost op tafel (komkommer, paprika, tomaat, snackworteltjes). Als mijn bord leeg is en ik merk dat er nog weinig is gegeten, dan help ik ze even. Ze zijn dan vaak te moe om te eten. En eten we iets wat het mondgevoel prikkelt? Ook dan zorg ik voor de goede prikkels met rauwkost.
Ook de monkeyplatter is een uitkomst om ze alvast wat te laten eten. Die zet ik in op de dagen dat ik niet werk. Zo hebben ze ongemerkt al de nodige groente binnen.
Voor wat betreft het wiebelen? Als het te veel wordt, dan mogen ze van ons staand eten. Dat geeft blijkbaar toch meer rust dan een stoel. Alleen het overschreeuwen proberen we in te dammen. Soms gebeurt het ook dat iemand het praten te heftig vind, dan zetten we de koptelefoon in. Het helpt ook om te vertellen wat je ervaart. Dan geef ik aan dat mijn hoofd vol zit en al dat geklets te veel is. De kinderen zien tegenwoordig al aan de manier waarop ik kijk dat het te veel is. Dan staar ik namelijk naar niets. Een soort lege blik.
Zelf kiezen en koken
Wat we tegenwoordig doen is een keer in de week, op zondag, mag een van de kinderen zelf kiezen wat ze eten en gaat dit dan ook zelf koken. Samen boodschappen doen om te zien wat je nodig hebt. Zo hebben ze ook een stukje autonomie en is tot nu toe een succes. En het zijn vaak verrassende keuzes Ze mogen overigens niet kiezen uit patat, pannenkoeken en pizza.
Tips voor eten met een HSP
Op het internet vind je een tal van tips voor het eten met een HSP. Bij deze een overzicht van al deze tips.
- Eet niet te laat. Dit is goed te doen als je kinderen nog niet sporten, maar als je eenmaal sportende kinderen hebt is dit wel lastig.
- Eet zo gezond mogelijk, houdt de 80/20 regel aan. 80 procent gezond en 20 procent ‘ongezond’.
- Zorg voor zo min mogelijk afleiding aan tafel. Afleiding zijn extra prikkels aan tafel. Dus geen tablets of speelgoed mee aan tafel.
- Pas op met kruiden. Deze zijn vaak sterk en gevoelige mondjes pikken dit er dus heel snel tussenuit, waardoor ze het eten niet lekker vinden. Ook groentesausjes kunnen ervoor zorgen dat er niet gegeten wordt. Groente vaak gewoon zo puur mogelijk eten.
- Neem een bord met vakjes of leg alles los van elkaar op een bord.
- Let eens op wanneer je kind gaat eten. Is dat als de meeste van jullie al klaar zijn? Laat het dan al eerder afkoelen voor je kind voordat jullie gaan eten.
- Laat ze zelf kiezen en koken. Zo hebben ze een stukje invloed.
- Wees voorspelbaar, laat ze vijf minuten voor het eten alvast weten dat je zo aan tafel gaat om te eten.
- Maak regels over het eten. Wat moeten ze minimaal eten, hoe gedragen we ons aan tafel. Maak die regels een keer met elkaar buiten het eten om. En hou je met elkaar aan die regels.
- Laat eten leuk zijn en laat het niet als straf ervaren. Dat geeft eten een negatieve lading.
- Houd rekening met wat jouw kind lekker vind en niet. Het is echt geen aanstel gedrag van je hoogsensitieve kind. Als je rekening houdt met wat ze niet lekker vinden is de kans groot dat ze met je meebewegen als er iets nieuws op tafel komt.
Voor deze blog heb ik bronnen geraadpleegd. Dat zijn:
