Hoogsensitief, hoogbegaafd, ADD, ADHD en ASS hebben veel kenmerken met elkaar. Dat is ook wat ik vaak te horen krijgen als reactie op blogs en posts op de social media. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen deze vier. Ik ging op onderzoek uit en deel dit in dit blog. Lees je mee?
Wat is hoogsensitiviteit? *
Hoogsensitiviteit is geen ziekte of stoornis, maar een persoonlijkheidskenmerk met verschillende eigenschappen. Een hoogsensitief persoon wordt geboren met een gevoelig zenuwstelsel. Een hoogsensitief persoon is gevoeliger voor indrukken en prikkels dan gemiddeld. Ze nemen subtielere nuances waar in de lichaamstaal en stemmingen van anderen. Ze zijn gevoeliger voor licht, geuren en geluiden. Door deze prikkels raken ze sneller overprikkeld en hebben ze sneller de behoefte om zich even af te zonderen.
*) Bron
Wat is kenmerkend voor hoogsensitieve personen (HSP)?
De onderstaande kenmerken zijn typerend voor hoogsensitieve mensen
- Een HSP voelt emoties goed aan;
- Ze zijn snel moe na een sociaal contact (prikkelkater of sociale kater);
- Hoogsensitieve mensen hebben scherpe zintuigen;
- Ze zuigen de emoties van een ander op;
- Hoogsensitieve mensen zorgen goed voor anderen mensen;
- Een HSP is vaak creatief (schrijven, muzikaal, creatief met hun handen);
- Ze hebben oog voor detail;
- Hoogsensitieve mensen huilen snel;
- Ze vinden het moeilijk om een beslissing te nemen;
- Een HSP voelt zich snel opgejaagd.
Lees ook: Sensorisch spelen voor hoogsensitieve kinderen
Wat is Attention Deficit Hyperactivity Disorder * (ADHD)?
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een stoornis waarbij je vaak erg druk en snel afgeleid bent. Dat kan op verschillende manieren voor problemen zorgen. ADHD is er in drie varianten, namelijk ADHD-I (Inattentive), ADHD-H (Hyperactive/Impulsive) en ADHD-C (Combined). De ADHD-I (Inattentive)variant bespreek ik als laatst, dit is de nieuwe benaming voor ADD. De andere twee volgen hierna. De diagnose ADHD kan alleen door een psycholoog of een psychiater worden vastgesteld.
Wat is kenmerkend voor ADHD
Voor ADHD zijn er zowel voor volwassenen als kinderen dezelfde symptomen. Alleen lijkt het er soms op dat volwassenen ze niet hebben. Dat komt omdat zij beter ermee om kunnen gaan of het kunnen onderdrukken. De onderstaande kenmerken kunnen erop wijzen dat er sprake is van ADHD.
- Concentratieproblemen
- Snel afgeleid of niet goed kunnen luisteren
- Moeite met details, denk bijvoorbeeld aan slordigheidsfouten
- Te veel te gelijk willen doen en daardoor dingen niet afmaken
- Vergeetachtig
- Spullen kwijtraken
- Snel verveeld zijn
- Weinig tot geen gevoel voor tijd hebben (vaak te laat komen)
- Moeilijk kunnen plannen
- Moeite met inslapen
- Prikkelbaar
- Snel angstig zijn (gevoel/gedachten)
- Snel boos worden
- Moeite hebben met sociale signalen opvangen en onhandige opmerkingen maken
- Onverwachte driftbuien en huilbuien
- Moeilijk kunnen scheiden van hoofd- en bijzaken
- Vaak vallen en knoeien (onhandig zijn)
*) Bron
*) Bron
Wat zijn de kenmerken van ADHD-Hyperactive/Impulsive
Typisch voor ADHD Hyperactive is:
- Ze zijn vaak heel druk, soort van constant rusteloos gevoel.
- Bewegen veel en kunnen niet stil zitten
- Hebben moeite met ontspannen
- Ze zeggen dingen vaak zonder na te denken. En praten dus veel.
Typisch voor ADHD Impulsive is:
- Denken vaak niet na en doen gewoon
- Dingen doen waar je later niet zo blij mee was
- Door anderen heen praten
- Impulsief met alles omgaan (denk aan alle soorten relaties, geld of werk)
ADHD Combined
ADHD Combined zegt het eigenlijk al. Deze mensen hebben kenmerken van allebei. Dus zowel van Impulsive als Hyperactive.
*) Bron
Wat is Attention Deficit Disorder (ADD)*?
Attention Deficit Disorder (ADD) is een oude diagnose die nu niet meer wordt gegeven, maar is vervangen door ADHD-I. De I staat voor Inattentive, onoplettend in het Nederlands. Veelal wordt het door anderen gezien alsof ze aan het dagdromen zijn of in een andere wereld leven.
*)Bron
Wat is kenmerkend voor ADD/ADHD-I (Inattentive)?
De onderstaande kenmerken zijn typerend voor ADD/ADHD-I:
- Snel afgeleid
- Vergeetachtig zijn
- Problemen hebben met slapen
- Een ander besef van tijd
- Dagdromen
- Overprikkeling
Ook interessant: Hoe kan ik mijn hoogsensitieve kind laten ontprikkelen?
Wat is Autismespectrumstoornis (ASS)*?
Deze term wordt nog niet zo heel lang gebruikt. Voorheen dachten ze namelijk dat er verschillende soorten autisme bestonden (klassieke autisme, asperger en PDD-NOS). Alleen leverde onderzoeken daar niet genoeg bewijs voor. Je kan namelijk veel kenmerken van de ene vorm hebben, maar ook een paar van de andere.
Mensen met een diagnose ASS verwerken informatie anders in hun hersenen dan de meeste andere mensen. Maar iedereen met ASS is uniek. Want wat de een wel heeft, kan de ander niet hebben. Toch hebben de kenmerken wel met elkaar te maken.
Omgang met mensen
Het omgaan met andere mensen is soms lastig omdat je ze niet begrijpt. Mensen met ASS vinden het lastig om in te leven in hoe ander denkt en voelt. Maar dat geldt ook andersom. Voor mensen zonder ASS is het ook lastig om te snappen hoe iemand met ASS dingen ervaart.
Gedragingen van iemand met ASS
Iemand met ASS heeft vaak dat sommige onderwerpen zo interessant zijn dat je het niet kan loslaten. Er alles over wil weten. Ze gaan ook vaak helemaal op in bepaalde dingen. En blijven dat vaak herhalen.
*) Bron
Wat is kenmerkend voor het ASS?
Omdat iedereen anders is geldt dit ook voor de kenmerken van ASS. Meestal hebben ze een aantal van de onderstaande kenmerken.
- Ze hebben moeite met de omgang van andere mensen;
- Ze zijn gevoelig voor sommige prikkels, maar andere juist helemaal niet;
- Een enorme interesse voor dingen die ze erg interessant vinden;
- Het lastig vinden om zich in andere te verplaatsen;
- Onverwachte dingen/veranderingen vinden ze niet leuk;
- Sommige dingen worden door ze veelvuldig herhaalt;
- Ze herkennen snel patronen.
Wat is hoogbegaafdheid? *
Hoogbegaafdheid is meer dan alleen cognitieve intelligentie. Persoonlijkheid, creativiteit en doorzettingsvermogen spelen ook een zeer belangrijke rol. Erfelijkheid speelt ook een rol bij hoogbegaafdheid. Toch zijn er ook hoogbegaafde waarvan de ouders het niet zijn. Dit kan vastgesteld worden door middel van een IQ test. Maar zo’n test zegt niet alles. Een kind kan lager scoren omdat zijn/haar interesse er niet ligt in wat er in de test wordt afgenomen. Of het wil niet laten zien dat het heel slim is om pesten te voorkomen. Bij heel jonge kinderen wordt er gesproken over een ontwikkelingsvoorsprong.
Wat is kenmerkend bij hoogbegaafdheid
De kenmerken van hoogbegaafdheid komen veel overeen met hoogsensitiviteit. Alle hoogbegaafde mensen zijn hoogsensitief. Belangrijk om te weten is dat niet alle hoogsensitieve mensen hoogbegaafd zijn.
- Heel actieve hersenen
- Overprikkeling/onderprikkeling, het een te veel aan of het missen van
- Intellectuele uitdaging
- Emotioneel
- Zintuigelijke beleving
- Beweegbehoefte (dit veroorzaakt vaak een onterecht vermoede van ADHD)
- Op jonge leeftijd al zeer alert
- Zich lang kunnen concentreren/aandacht houden
- Snel leren en goed verbanden leggen
- Erg goed geheugen
- Voor de leeftijd een ongebruikelijke woordenschat (of op late leeftijd praten maar gelijk in hele zinnen)
- Vergevorderd begrip van taalnuances, metaforen en abstracte ideeën
- Liefde voor puzzels of oplossen van rekenkundige uitdagingen
- Bijzondere emotionele diepgang
- Uit zichzelf willen leren lezen en schrijven (tenzij dyslexie)
- Enorm nieuwsgierig en het blijven stellen van vragen
- Ruime interesse en/of grote belangstelling voor een bepaald onderwerp
- Experimenteren en dingen anders doen dan anderen
- Levendige en sterke fantasie en creativiteit
- Bijzonder gevoel voor humor (woordgrapjes)
- Dingen willen begrijpen, maar wel op een ongebruikelijke manier
- Ingewikkeld denken
- Bezorgdheid over sociale, politieke problemen en onrecht
- Sensitief
- Intens beleven en daardoor gevoeliger zijn voor prikkels
- Dagdromen
Misschien wil je dit ook lezen: Hoogsensitief: ik houd niet van shoppen, is dat gek?
Twee verschillende leerstijlen bij hoogbegaafde
Er zijn twee verschillende leerstijlen bij hoogbegaafde kinderen, waarvan ze er een sterker hebben ontwikkeld. Dit zijn auditief-sequentieel en visueel-ruimtelijk. Een taak tegelijk, praktisch, perfectionistisch, concreet, ordelijk en feiten en details zijn kenmerkend voor de auditief sequentieel leerstijl. Creatief, onderzoekend en hoog activiteitenniveau horen bij visueel-ruimtelijk.
*) Bron
Veel over te vertellen
Voor dit blog heb ik een samenvatting willen maken van de kenmerken en uitleg over ADHD, ASS, HSP en hoogbegaafdheid. Over alle onderwerpen is veel te vertellen, maar dat is voor mij niet de essentie. Wil je meer over het onderwerp weten, raadpleeg dan de bronvermeldingen. Misschien nog beter, raadpleeg een professional. Deze kan je meer duidelijkheid geven.
Deze blogs zijn geschreven uit eigen ervaring. Regelmatig raadpleeg ik bronnen om bepaalde dingen uit te leggen over hoogsensitiviteit. Deze bronnen worden dan bij de blog vermeld. Wil je tips gericht op jou of jouw gezin, raadpleeg dan een HSP coach.
Deze blogs zijn geschreven uit eigen ervaring. Regelmatig raadpleeg ik bronnen om bepaalde dingen uit te leggen over hoogsensitiviteit. Deze bronnen worden dan bij de blog vermeld. Wil je tips gericht op jou of jouw gezin, raadpleeg dan een HSP coach.
foto’s zijn van pixabay.
Ook leuk om te lezen:
