In de blogs hebben we het al vaker gehad over overprikkeling en hoe je daarmee aan de slag kan, maar wat is overprikkeling nu precies?
Overprikkeling wat is dat nu precies?
In deze drukke maatschappij heb je een constante aanvoer van prikkels. Als hoogsensitief persoon verwerk je deze prikkels diepgaand en je ziet, voelt, hoort en ervaart de prikkels veel meer dan een niet hoogsensitief persoon. Ook krijg je deze prikkels ongefilterd binnen. Andere vormen van prikkels zijn ook pijn, temperatuur en de manier waarop je daarop reageert, gedachten, het hebben van honger of dorst. Doordat je deze prikkels diepgaander verwerkt duurt het ook wat langer voordat je ze verwerkt hebt. Door de constante stroom aan prikkels ontstaat er een file van prikkels die je moet verwerken. Met als gevolg dat dit een soort kortsluiting geeft, overprikkeling genaamd. Dit kunnen zowel positieve prikkels als negatieve prikkels zijn.
Overprikkeling is in fases op te delen
De mate van overprikkeling is in 4 fases op te delen. Zie het als een emmer die je met water vult en ook al zit de emmer vol, je doet er gewoon nog wat meer water bij om te kijken of het nog past. Overprikkeling ontstaat op het moment dat de emmer dus al vol zit. De kenmerken van de overprikkelingsfases omschrijf ik hieronder. Belangrijk om te vermelden dat iedereen anders is en dat je niet al deze kenmerken moet hebben om overprikkeld te zijn.
Fase 1
- Je hebt last van je oren
- Geen zin in iets hebben
- Duizelig zijn
- Buikpijn krijgen
- Spanning hebben
- Het gevoel van een knoop in de maag
- Schouders optrekken
- Slechte concentratie
- Het afsluiten van de omgeving
- Dagdromen
- Weinig tot geen geduld hebben
- Irritatie van bijvoorbeeld kleding of geluid
- Moe zijn
- Kortaf
Fase 2
- Alleen willen zijn
- Slecht slapen
- Erg vatbaar voor verkoudheid
- Tics zoals bijvoorbeeld nagelbijten, vingers knakken of een balpen steeds indrukken
- Boos/woede aanvallen
- Je wordt chaotisch en bent dingen kwijt
- Alles gaat heel langzaam bij de persoon
- Veel hoofdpijn
- Katergevoel zonder dat je alcohol hebt gedronken
- Gevoel van een overvol hoofd
- Je voelt je onrustig
- Klamme handjes en zweten
- Het wordt lastig om keuzes te maken, bijvoorbeeld het bedenken wat je wil eten is al een uitdaging
Fase 3
- Alles uit fase 2 maar dan nog een stapje erger
- Ineens in totale paniek raken
- Zwart worden voor je ogen
- Lichtflitsen
- Benauwd worden of hyperventileren
- Hard en schel schreeuwen
- Stampvoeten
- In tranen uitbarsten zonder een reden
- Pijn hebben en toch door blijven gaan
- Fysieke klachten
Fase 4
- Je wordt gevoelloos
- Verlammend gevoel
- Gedachteloos zijn
- Een leeg gevoel hebben
- Niet meer kunnen praten
- Geen keuzes meer kunnen maken
- Verminderde tot geen eetlust
- Zwaar vermoeid zijn
- Kleine prikkels voelen heel groots aan
Ook interessant: Onderprikkeling kan ook als HSP
Acuut en chronisch
Ook is er een verschil in acute overprikkeling en chronische overprikkeling. Bij stress denken we vaak aan de negatieve lading ervan. Toch hebben we allemaal een gezonde dosis stress nodig om te functioneren. Denk daarbij aan het maken van keuzes. Ook voor het leren van nieuwe dingen.
Acute overprikkeling
Bij acute overprikkeling is er een teveel aan stress in een korte tijd. Een voorbeeld hiervan is dat je op een feestje bent. Je zit of staat in een kamer waar veel mensen zijn. De kakofonie aan geluiden van de gesprekken, op de achtergrond staat de muziek toch wat harder. De temperatuur in de kamer loopt op. Het zijn allemaal prikkels die je probeert te verwerken.
En hoewel dit voor iedereen anders kan zijn kan je aan jezelf merken dat je geïrriteerd raakt. De concentratie minder wordt. Ook kan je het gevoel krijgen dat het allemaal niet echt is wat er om je heen gebeurt. Spieren kunnen zich gaan aanspannen waardoor het voelt dat alles vast zit. Maar je kan ook spontaan in zweten uitbarsten. Misschien merk je op zo’n feestje dat je meer last van je buik krijgt of wordt je angstig. Allemaal symptomen die kunnen ontstaan bij acute overprikkeling.
Chronische overprikkeling
Is er over een langere tijd veel stress dan hebben we het over chronische overprikkeling. Je laat hierbij je lichaam niet voldoende herstellen van prikkels. Je lichaam en geest zijn in een constante paraatheid.
Die constante paraatheid doet wat met je lijf, maar ook met je geest. Bij chronische overprikkeling merk je vaak dat je vaker emotioneel bent en veel en vaak slecht slaapt. Ook hoofdpijn is niet nieuw. Dit heb je vaker dan normaal. Ook staan je spieren continue gespannen, bijvoorbeeld in de nek of schouders. Je irriteert je snel en wordt daarom ook sneller boos. De dagen voelen bewolkt of zelfs zwaar bewolkt aan waardoor je je depressief kan voelen.
Burn-out of overspannen
Ben je een langere tijd chronisch overprikkeld dan kan je zelfs overspannen raken of als de klachten langer dan een half jaar duren zelfs in een burn-out terecht komen. Hoogsensitieve mensen raken overprikkeld van positieve en negatieve (stress)prikkels. Door onvoldoende rust te nemen en weer tot zichzelf te komen zijn ze hierdoor vatbaarder om zichzelf voorbij te lopen en uiteindelijk overspannen te raken of zelfs in een burn-out terecht komen.
Hoe zorg je goed voor jezelf?
Op de blog vind je meerdere tips om te ontprikkelen of goed voor jezelf te zorgen. Een aantal zal ik er hier nog noemen.
- Besteed tijd aan een hobby
- Maak je alleen druk om dingen die je kan veranderen
- Leg de lat niet te hoog voor jezelf
- Eet en drink gezond
- Pak rust
- leer jezelf beter kennen
- ga vaker offline
Bronnen
Voor deze blog heb ik gebruik moeten maken van bronnen.
